Jump to content

Կովկասյան II բանակային կորպուս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
II Կովկասյան բանակային կորպուս
Ընդհանուր տեղեկություն
Տեսակռազմական կազմավորում
Զորքերի տեսակցամաքային զորքեր
ԵրկիրՌուսաստան, Ռուսական կայսրություն
ԵնթարկոումԿովկասյան ռազմական օկրուգ
Ներառնում է* Կովկասյան գրենադերական դիվիզիա, LI հետևակային դիվիզիա, Կովկասյան հեծելազորային դիվիզիա, II Կովկասյան կազակական դիվիզիա
Գործառույթռազմական պաշտպանություն և անվտանգություն
Թվակազմ30.000-40.000 (?)
Պատմություն
Ստեղծվեց17.12.1878թ.
Լուծարվեց1918 թվական
Հրամանատարներ
Հայտնի հրամանատարներ
  • 01.02.1879 — 06.09.1879 — գեներալ-լեյտենանտ Լազարև (Լազարյան) Հովհաննես Դավիթի
  • 14.09.1879 — 08.01.1881 — գեներալ-լեյտենանտ Տեր-Ղուկասով Արշակ Արտեմի
  • 20.03.1899—? — հետևակի գեներալ Զեզեման Էդուարդ Էդուարդի
  • 28.11.1897—31.07.1900 թթ. — գեներալ-լեյտենանտ բարոն Կաուլբարս Ալեքսանդր Վասիլիի
  • 27.06.1902—21.09.1906 թթ. — գեներալ-լեյտենանտ (22.07.1906-ից՝ հետևակի գեներալ) Ֆադեև Սիմեոն Անդրեյի
  • 21.09.1906—2.05.1908 թթ. — գեներալ-համհարզ գեներալ-լեյտենանտ Միշչենկո Պավել Իվանի
  • 24.05.1908—8.08.1909 թթ. — գեներալ-լեյտենանտ Շուվայև Դմիտրիի Սավելիի
  • 19.09.1909—24.12.1913 թթ. — գեներալ-լեյտենանտ (6.12.1912-ից՝ հետևակի գեներալ) Միշլաևսկի Ալեքսանդր Զաքարիայի
  • 02.01.1914—11.12.1914 — հետևակի գեներալ Բերխման Գեորգի Էդուարդի
  • 11.12.1914—18.04.1917 — գեներալ-լեյտենանտ, 1915թ. մարտի 23-ից՝ հրետանու գեներալ Մեհմանդարով Սամեդբեկ Սադըխբեկ օղլի
  • 22.04.1917-ից սկսած, իսկ 25.10.1917-ից՝ հետո — գեներալ-լեյտենանտ Չոգլոկով Գրիգորի Իվանի
II Կովկասյան ԲԿ-ի փառքը կերտած առաջին հրամանատարը՝ գեներալ-լեյտենանտ Հովհաննես Լազարյանը:

II Կովկասյան բանակային կորպուս (II Կովկասյան ԲԿ), II Ка́вказский арме́йский ко́рпус (II Ка́вказский АК) — ռուսական բանակի կորպուս՝ օպերատիվ-մարտավարական միավորում, որը գոյություն է ունեցել 1879—1918 թվականներին և 1914-1918թթ. մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմին[1]:. Կազմավորվել է 17.12.1878թ.: Մտնում էր Կովկասյան ռազմական օկրուգի կազմի մեջ։ Լուծարվել է 1918 թ. սկզբին։ Կորպուսն իր գրեթե 40-ամյա պատմությունն սկսել է երկու հայ զորավարների հրամանատարության ներքո. նախ՝ գեներալ-լեյտենանտ Հովհաննես Լազարյանի, ապա՝ գեներալ-լեյտենանտ Արշակ Տեր-Ղուկասովի։

Ենթակայությունը Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Կովկասյան II բանակային կորպուսը տարբեր ժամանակահատվածներում օպերատիվ առումով ենթարկվում էր տարբեր վերադաս հրամանատարությունների, և, ըստ անհրաժեշտության, մտել է տարբեր ռազմական միավորումների կազմի մեջ։ Մասնավորապես՝

  • 1914 թվականի օգոստոսի 2-ից մինչև նույն թվականի հոկտեմբերի 22-ը՝ ռուսական կայսերական բանակի X բանակի կազմի մեջ,
  • 1914 թվականի նոյեմբերի 15-ից մինչև հաջորդ՝ 1915 թվականի մայիսի 4-ը՝ ռուսական կայսերական բանակի I բանակի կազմի մեջ,
  • 1915 թվականի մայիսի 4-ից մինչև նույն թվականի հուլիսի 24-ը՝ ռուսական կայսերական բանակի IX բանակի կազմի մեջ,
  • 1915 թվականի հուլիսի 24-ին անցել է ռուսական կայսերական բանակի XIII բանակի կազմի մեջ,
  • 1915 թվականի օգոստոսի 19-ից մինչև 1917 թվականի դեկտեմբերը՝ դարձյալ գտնվել է ռուսական կայսերական բանակի X բանակի կազմի մեջ։ 1917 թվականի փետրվարի վերջին - մարտի սկզբներին ցարը տապալվեց, և ռուսական կայսրությունը, փաստացի վերածվեց հանրապետության, իսկ սեպտեմբերից Ռուսաստանը պաշտոնապես հռչակվել է դեմոկրատական հանրապետություն, ուստի նրա բանակն արդեն կայսերական չէր կոչվում։ Բոլշևիկների 1917 թվականի հոկտեմբերյան, նոր տոմարով՝ նոյեմբերյան հեղաշրջումից հետո Ռուսաստանը վերածվել էր խորհրդային հանրապետության, ուստի նրա բանակը պաշտոնապես վերացվել էր։ X բանակն իր գոյությունը փաստացի շարունակում էր, ինչպես նաև նրա կազմի մեջ մտնող զորամիավորումները, այդ թվում՝ Կովկասյան II բանակային կորպուսը, սակայն դրանք արդեն կայսերական Ռուսաստանի և նույնիսկ Ռուսաստանի դեմոկրատական հանրապետության զորքերը չէին։

Կազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռազմավարչական տեսակետից կորպուսը մտնում էր Կովկասյան ռազմական օկրուգի մեջ։ Մարտական կազմը 1914 թվականի հուլիսի 18-ի դրությամբ հետևյալն էր.

Հրամանատարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

հերթական համար երբվանից մինչև երբ անուն, ազգանուն, հայրանուն զինկոչում, ազնվական տիտղոս դիմանկարը
1 01.02.1879 06.09.1879 Հովհաննես Դավթի Լազարյան (Լազարև) գեներալ-լեյտենանտ
II Կովկասյան ԲԿ-ի առաջին հրամանատարը՝ Արցախի Շուշի քաղաքում ծնված գեներալ-լեյտենանտ Հովհաննես Լազարյանը:
2 14.09.1879 08.01.1881 Արշակ Արտեմի Տեր-Ղուկասով գեներալ-լեյտենանտ
II Կովկասյան ԲԿ-ի երկրորդ հրամանատարը՝ Հյուսիսային Գուգարք-Վիրքի Տփղիս քաղաքում ծնված գեներալ-լեյտենանտ Արշակ Արտեմի Տեր-Ղուկասյանը:
3 20.03.1899 ? Էդուարդ Էդուարդի Զեզեման հետևակի գեներալ
Պատկեր:Zezemanee.jpg
II Կովկասյան ԲԿ-ի երրորդ հրամանատարը՝ հետևակի գեներալ Զեզեմանը:
4 28.11.1897 31.07.1900 Ալեքսանդր Վասիլիի Կաուլբարս գեներալ-լեյտենանտ, բարոն
II Կովկասյան ԲԿ-ի չորրորդ հրամանատարը՝ գեներալ-լեյտենանտ բարոն Կաուլբարսը:
5 27.06.1902 21.09.1906 Սիմեոն Անդրեի Ֆադեև գեներալ-լեյտենանտ (22.07.1906-ից՝ հետևակի գեներալ)
6 21.09.1906 2.05.1908 Պավել Իվանի Միշչենկո գեներալ-համհարզ, գեներալ-լեյտենանտ
II Կովկասյան ԲԿ-ի վեցերորդ հրամանատարը՝ գեներալ-համհարզ գեներալ-լեյտենանտ Միշչենկոն:
7 24.05.1908 8.08.1909 Դմիտրիի Սավելիի Շուվայև գեներալ-լեյտենանտ
II Կովկասյան ԲԿ-ի յոթերորդ հրամանատարը՝ գեներալ-լեյտենանտ Շուվայևը:
8 19.09.1909 24.12.1913 Ալեքսանդր Զաքարիայի Միշլաևսկի գեներալ-լեյտենանտ (6.12.1912-ից՝ հետևակի գեներալ)
9 02.01.1914 11.12.1914 Գեորգի Էդուարդի Բերխման հետևակի գեներալ
II Կովկասյան ԲԿ-ի իններորդ հրամանատարը՝ հետևակի գեներալ Բերխմանը:
10 11.12.1914 18.04.1917 Սամեդբեկ Սադըխբեկ օղլի Մեհմանդարով գեներալ-լեյտենանտ, 1915թ. մարտի 23-ից՝ հրետանու գեներալ
II Կովկասյան ԲԿ-ի տասներորդ հրամանատարը՝ հրետանու գեներալ Մեհմանդարովը:
11 22.04.1917-ից սկսած իսկ 25.10.1917-ից՝ հետո Գրիգորի Իվանի Չոգլոկով գեներալ-լեյտենանտ
II Կովկասյան ԲԿ-ի տասնմեկերորդ՝ վերջին հրամանատարը՝ գեներալ-լեյտենանտ Չոգլոկովը:

Շտաբի պետեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 01.01.1886 թ. — գեներալ-մայոր Պերլիկ Պյոտր Տիմոֆեյի
  • 04.05.1887-4.12.1888 թթ. — գեներալ-մայոր Ֆրեզե Ալեքսանդր Ալեքսանդրի
  • 27.11.1902-29.07.1905 թթ. — գեներալ-մայոր Բերխման Գեորգի Էդուարդի
  • 01.07.1907-26.11.1912 թթ. — գեներալ-մայոր Բարաթով Նիկոլայ Նիկոլայի
  • 07.12.1912-после 31.01.1913 թթ. — գեներալ-մայոր Կուզմին-Կորովաև Ալեքսանդր Նիկոլայի
  • 06.12.1914-ից սկսած, իսկ 1.01.1916 թթ. հետո՝ — գեներալ-մայոր Ֆյոդորով Դմիտրիի Յակովի

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Волков С. В. Генералитет Российской империи. Энциклопедический словарь генералов и адмиралов от Петра I до Николая II. Том II. Л—Я. — М., 2009. — С. 570. — ISBN 978-5-9524-4167-5
  • Կաղապար:Источник/РБСПбк
  • Կաղապար:Книга: Герои и деятели Русско-турецкой войны 1877—1878
  • Терентьев М. А. История завоевания Средней Азии. Т. 3. СПб., 1903.
  • Кавказский календарь на 1882 год, Тифлис, 1881.
  • Послужной список генерала от кавалерии барона А. В. Каульбарса по сост. на 29 декабря 1915 г. РГВИА, ф. 409, оп. 1, д. 295—596 (1915 г.)
  • Личный фонд А. В. Каульбарса. РГВИА, ф. 203, 1604—1916 гг., 53 ед. хр.
  • [А. В. Каульбарс]. Разведчик, 1891, № 55.
  • Александр Васильевич Каульбарс. — Военная Энциклопедия, т. XII. СПб., изд. И. Д. Сытина, 1913, с. 460.
  • Терентьев М. А. История завоевания Средней Азии. Т. 1-3. Спб., 1903—1906.
  • Басханов М. К. Политика Англии и России в отношении государства Якуб-бека в Восточном Туркестане (60 — 70-е гг. XIX в.). Дис. на соиск. уч. степ. к. ист. н. М., Институт Дальнего Востока АН СССР, 1991.
  • Жданко Т. А. Каракалпаки в научных исследованиях периода их присоединения к России (1873—1874). — Среднеазиатский этнографический сборник, вып. IV. V.М., Наука, 2001, c. 13 — 19.
  • Волков С. В. Офицеры российской гвардии. М., 2002
  • Կաղապար:Книга:Залесский К.А.:Кто был кто в ПМВ
  • Басханов М. К. Русские военные востоковеды до 1917 г. Биобиблиографический словарь. М., Восточная литература, 2005.
  • «Каульбарс, Александр Васильевич». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  • Կաղապար:Grwar.ru
  • Կաղապար:Источник/РБСП [1]
  • Колпакиди А., Север А. Спецназ ГРУ. — М.: Яуза, Эксмо, 2008. — С. 82-83. — 864 с. — ISBN 978-5-699-28983-7
  • Կաղապար:Книга:Залесский К.А.:Кто был кто в ПМВ
  • Апушкин В. А. Мищенко : из воспоминаний о Русско-Японской войне. Издал В. Березовский, 1908
  • Маковкин А. Е. 1-й Нерчинский полк Забайкальского казачьего войска. 1898—1906 гг. Исторический очерк. СПб., 1907
  • Деникин А. И. Путь русского офицера. — М.: Современник, 1991
  • Свечин М. А. Записки старого генерала о былом. — Ницца: 1964
  • Список генералам по старшинству. Составлен по 15.04.1914. Петроград, 1914
  • Կաղապար:Книга:Залесский К.А.:Кто был кто в ПМВ

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Фонды Российского государственного военно-исторического архива». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 23-ին.

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաղապար:Ռուսաստանի զինված ուժերը Առաջին համաշխարհային պատերազմում

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կովկասյան_II_բանակային_կորպուս&oldid=9456565» էջից