Svetuka kuchirochemo

Peji Rekutanga: Kusiyanisana kwezvidzokororo

Kubva Wikipedia
Content deleted Content added
Masiziva (ereketa | zvinzatu)
No edit summary
Masiziva (ereketa | zvinzatu)
No edit summary
 
(Hapana kurakidzwa 35 zviongororo zvechipakati zvakaitwa na 2 vashandisi)
Mutsetse 1: Mutsetse 1:
__NOTOC__
__NOTOC__
{| class="wikitable flost center"
{| class="wikitable flost center"
|[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
|'''[[{{CURRENTDAYNAME}}]], [[{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}]], [[{{CURRENTYEAR}}]]''' [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
{|
{|
|
|
Mutsetse 8: Mutsetse 8:
!Kwaziwai, Kwaziwai
!Kwaziwai, Kwaziwai
|- style="background-color:#abe098"
|- style="background-color:#abe098"
!<big>Tikutambire kuWikipidhiya!</big>
!<big>Tikutambirei kuWikipidhiya!</big>
|- style="background-color:#83d475"
|- style="background-color:#83d475"
|[[Duramazwi]] re mahara, chero munhu anogona kuuya achiwedzera ruzivo rwaanawo kana kushandura mazanhi emimwe mitauro kuisa muChishona.
|[[Duramazwi]] re mahara, chero munhu anogona kuuya achiwedzera ruzivo rwaanawo kana kushandura mazanhi emimwe mitauro kuisa muChishona.
Mutsetse 33: Mutsetse 33:
|[[File:P religion-green.png|frameless|33x33px]]
|[[File:P religion-green.png|frameless|33x33px]]
|-
|-
|[[Chinamato]]
|[[Ungamo:Chinamato|Chinamato]]
|}
|}
|-
|-
Mutsetse 56: Mutsetse 56:
|[[File:Geographylogo.svg|frameless|37x37px]]
|[[File:Geographylogo.svg|frameless|37x37px]]
|-
|-
|[[Ungamo:Taranyika|Taranyika]]
|[[Ungamo:Tarachisi|Tarachisi]]
|}
|}
{|
{|
Mutsetse 117: Mutsetse 117:
! style="background:#bdffa4; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
! style="background:#bdffa4; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#f7ffdc; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Zimbabwe_Outline.svg|right|200x200px]]Musha uno ndewedu vatauri ve[[Chivanhu]], [[:en:Shona|mutauro weChiShona]], muno mu[[Wikipedhiya]].
| style="background:#f7ffdc; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Flag map of Zimbabwe.svg|right|200x200px]]Musha uno ndewedu vatauri ve[[Chivanhu]], [[:en:Shona|mutauro weChiShona]], muno mu[[Wikipedhiya]].


Wikipedhiya chinyorwa chepa[[danhautande]] chinounganidzwa [[ungwaru]], [[ruzivo]] no[[hunyanzvi]] hwezvikamu zvese zveraramo remarudzi osezvayo erino pasi. Zvakanaka zvakadzama kwazvo kuti gapu rese iri reungwaru, ruzivo nohunyanzvi rive rinonyogwa mururimi rwaamai. Basa iri ngatiritange nhasi tigorisiirawo vana vedu navana vavowo, zvichingoenda, ziyenda nakuenda.
Wikipedhiya chinyorwa chepa[[danhautande]] chinounganidzwa [[ungwaru]], [[ruzivo]] no[[hunyanzvi]] hwezvikamu zvese zveraramo remarudzi osezvayo erino pasi. Zvakanaka zvakadzama kwazvo kuti gapu rese iri reungwaru, ruzivo nohunyanzvi rive rinonyogwa mururimi rwaamai. Basa iri ngatiritange nhasi tigorisiirawo vana vedu navana vavowo, zvichingoenda, ziyenda nakuenda.
Mutsetse 212: Mutsetse 212:
! style="background:#00cccc; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mfananidzo weVhiki</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
! style="background:#00cccc; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mfananidzo weVhiki</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
|-
| style="background:#afe1c8; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Harare International Airport.jpg|center|frameless|240x240px]][[Chiteshi che Ndege che Dhidhizha]], [[Harare]], [[Zimbabwe]]
| style="background:#afe1c8; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Birchenogh Bridge, Zimbabwe - panoramio.jpg|center|frameless|240x240px]]
|}
|}
|-
|-
Mutsetse 225: Mutsetse 225:
! style="background:#ffc11f; border:1px solid #986150; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Zvidzidzo</big>
! style="background:#ffc11f; border:1px solid #986150; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Zvidzidzo</big>
|-
|-
| style="background:#fff299; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Maziwumbe:''' [[Ezhiya]] · [[Afurika]] · [[Amerika Maodzanyemba]] · [[Amerika Chamhembe]] · [[Andarikitika|Andakitika]] · [[Yuropu]] · [[Ostireriya]]
| style="background:#fff299; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Maziwumbe:''' [[Ezhiya]] · [[Afurika]] · [[Amerika Maodzanyemba]] · [[Amerika Chamhembe]] · [[Anthakitika]] · [[Yuropu]] · [[Ostireriya]]
'''Nyika:''' [[Angola]] · [[Botswana|Vutswana]] · [[Zimbabwe]] · [[Namibhiya]] · [[Ijipita|Khemeti (Ijipita)]] · [[Tanzania]] · [[Naijeriya]] · [[Rhashiya]] · [[Furanzi]] · [[Speini]] · [[Kanadha]] · [[Mehiko]] · [[Jerumani]] · [[Chayina]] · [[Raosi]] · [[Makawo]] · [[Jorodhani]] · [[Omani]] · [[Yemeni]] · [[Neparu]]
'''Nyika:''' [[Angola]] · [[Botswana|Vutswana]] · [[Zimbabwe]] · [[Namibhiya]] · [[Ijipita]] · [[Tanzania]] · [[Naijeriya]] · [[Rhashiya]] · [[Furanzi]] · [[Speini]] · [[Kanadha]] · [[Mehiko]] · [[Jerumani]] · [[Chayina]] · [[Raosi]] · [[Makawo]] · [[Jorodhani]] · [[Omani]] · [[Yemeni]] · [[Neparu]]
|-
|-
|
|
Mutsetse 239: Mutsetse 239:
|-
|-
|-
|-
| style="background:#DAA06D; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo ye Chivhenda'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo]]), [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], [[Vandau]], [[Vadoma]], [[Vatavara]], [[Vahungwe]], [[Vambire]], [[Vakaranga|Vanyai]], [[Vakaranga|Varozvi]], [[Vakalanga]], [[Vanambya]], [[Vatalaote]]
| style="background:#DAA06D; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo ye Chivhenda'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo]]), [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], [[Vandau]], [[Vadoma]], [[VaTavara|Vatavara]], [[Vahungwe]], [[Vambire]], [[Vakaranga|Vanyai]], [[Vakaranga|Varozvi]], [[Vakalanga]], [[Vanambya]], [[Vatalaote]]
'''Madzinza:''' [[Vazulu]], [[Vaswahili|Vaswahiri]], [[Vavhenda]], [[Vandebele (vekuMaodzanyemba)|Vandeḅele]], [[Vandebele]], [[Vanyarwanda]], [[Varundi]], [[Vatonga]], [[Vakongo]], [[Vachewa]], [[Vaxhosa]], [[Vayorubha]], [[Vaigbho]], [[Vahausa]], [[Vaakani]], [[Vafulani]], [[Vamaghrebhi]],
'''Madzinza:''' [[Vazulu]], [[Vaswahili|Vaswahiri]], [[Vavhenda]], [[Vandebele (vekuMaodzanyemba)|Vandeḅele]], [[Vandebele (vekuChamhembe)|Vandebele]], [[Vanyarwanda]], [[Vatonga]], [[Vakongo]], [[Vachewa]], [[Vaxhosa]], [[Vayorubha]], [[Vaigbho]], [[Vahausa]], [[Vaakani]], [[Vafulani]]
|-
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
Mutsetse 248: Mutsetse 248:
|-
|-
|-
|-
| style="background:#d1ac9a; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Zvinamato:''' [[Uvanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyisalama]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]]
| style="background:#d1ac9a; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Zvinamato:''' [[Uchivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyisalama]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Utao|Utao (Udhao))]] · [[Ukonfuzhi]] ([[Konfuzhi]]) · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushintho]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zvemuAfurika]]
|-
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
Mutsetse 266: Mutsetse 266:
! style="background:#d30080; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div>
! style="background:#d30080; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div>
|-
|-
| style="background:#fe99d6; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Upanganyeredzi:''' [[Gwararezhou]] · [[Ghalaksi]] · [[Rhadenga|Rhadenga (kozimosi)]] · [[Chadenga]] · [[Chindeya|Zvindeya]] · [[Nyenyedzi|Nyeredzi]] · [[Unganyeredzi]] · [[Zuva]] · [[Mwedzi muChadenga|Mwedzi]] · [[Chisimira]] · [[Ndemara]] · [[Runyanga]] · [[Nguruvenembwa]] · [[Mazhara]] · [[Maguta]] ·
| style="background:#fe99d6; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Upanganyeredzi:''' [[Gwararezhou]] · [[Muzvcazi]] · Kozemosi · [[Chadenga]] · [[Chindeya|Zvindeya]] · [[Nyenyedzi|Nyeredzi]] · [[Unganyeredzi]] · [[Zuva]] · [[Mwedzi muChadenga|Mwedzi]] · [[Chisimira]] · [[Ndemara]] · [[Rinyanga]] · [[Nguruvenembwa]] · [[Mazhara]] · [[Maguta]] ·
'''Mivara''': [[Ungu]] · [[Zerere]] · [[Tsvuku]] · [[Kiwani]] · [[Hute]] · [[Huroro]] · [[Tema (ruvara)|Tema]] · [[Ranjisi (ruvara)|Ranjisi]] · [[Mbise]] · [[Chena]] · [[Nundu (ruvara)|Nundu]] · [[Shava (ruvara)|Shava]] · [[Pfumbu]] · [[Farata]] · [[Punje]] · [[Fuvana]] · [[Suso]] · [[Shora]] · [[Chichiri (ruvara)|Chichiri]]
'''Mivara''': [[Ungu]] · [[Zerere]] · [[Tsvuku]] · [[Kiwani]] · [[Hute (ruvara)|Hute]] · [[Huroro]] · [[Tema (ruvara)|Tema]] · [[Ranjisi (ruvara)|Ranjisi]] · [[Mbise]] · [[Chena]] · [[Nundu (ruvara)|Nundu]] · [[Shava (ruvara)|Shava]] · [[Pfumbu]] · [[Farata]] · [[Punje]] · [[Fuvana]] · [[Suso]] · [[Shora]] · [[Chichiri (ruvara)|Chichiri]] · [[Fifu]] · [[Svundu]] ·
|-
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
Mutsetse 276: Mutsetse 276:
|-
|-
| style="background:#df70ff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Simbi:''' [[Utare]] · [[Mhangura]] · [[Ndarira]] · [[Zeng'e]] · [[Ndarama]] · [[Darejena]] · [[Mutobvu]] · [[Aluminiyamu]] · [[Platinamu]] · [[Niyakari]]
| style="background:#df70ff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Simbi:''' [[Utare]] · [[Mhangura]] · [[Ndarira]] · [[Zeng'e]] · [[Ndarama]] · [[Darejena]] · [[Mutobvu]] · [[Aluminiyamu]] · [[Platinamu]] · [[Niyakari]]
'''Concepts''': [[Zvose]] · [[Upasina]] · [[Uzima]] · [[Rudo]] · [[Ruvengo]] · [[Hunaku]] · [[Uvi]] · [[Rima]] · [[Chiedza]] · [[Zvinoyera|Kuyera (Utsvene)]] · [[Ruhana]] ·[[Mweya (wemunhu)]] · [[Rusvinuko]] · [[Upenyu]] · [[Rufu]] · [[Pfungwa]] · [[Hana]] · [[Nhu]] · [[Moyo]] · [[Mbune]] · [[Umbimba|Umbimba (igo)]] · [[Chivi]]
'''Mizanodzamu ("concepts")''': [[Zanodzamu]] . [[Zvose]] · [[Upasina]] · [[Uzima]] · [[Rudo]] · [[Ruvengo]] · [[Hunaku]] · [[Uvi]] · [[Rima]] · [[Chiedza]] · [[Zvinoyera|Kuyera (Utsvene)]] · [[Ruhana]] ·[[Mweya (wemunhu)]] · [[Rusvinuko]] · [[Hupenyu]] · [[Rufu]] · [[Pfungwa]] · [[Hana]] · [[Nhu]] · [[Moyo]] · [[Mbune]] · [[Umbimba|Umbimba (igo)]] · [[Chivi]]
|-
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
Mutsetse 307: Mutsetse 307:
|-
|-
|
|

{| class="wikitable"
|[[Gunyana|<<]]
! colspan="5" |[[Mbudzi (mwedzi)|Mbudzi]]
|[[Mbudzi (mwedzi)|>>]]
|-
![[Svondo|Svo]]
![[Muvhuro|Mvh]]
![[Chipiri|Chp]]
![[Chitatu|Cht]]
![[Musi weChina|Chn]]
![[Musi weChishanu|Chs]]
![[Mugovera|Mg]]
|-
|
|

|
|[[Mbudzi 1|1]]
|[[Mbudzi 2|2]]
|[[Mbudzi 3|3]]
|[[Mbudzi 4|4]]
|[[Mbudzi 5|5]]
|-
|[[Mbudzi 6|6]]
|[[Mbudzi 7|7]]
|[[Mbudzi 8|8]]
|[[Mbudzi 9|9]]
|[[Mbudzi 10|10]]
|[[Mbudzi 11|11]]
|[[Mbudzi 12|12]]
|-
|[[Mbudzi 13|13]]
|[[Mbudzi 14|14]]
|[[Mbudzi 15|15]]
|[[Mbudzi 16|16]]
|[[Mbudzi 17|17]]
|[[Mbudzi 18|18]]
|[[Mbudzi 19|19]]
|-
|[[Mbudzi 20|20]]
|[[Mbudzi 21|21]]
|[[Mbudzi 22|22]]
|[[Mbudzi 23|23]]
|[[Mbudzi 24|24]]
|[[Mbudzi 25|25]]
|[[Mbudzi 26|26]]
|-
|[[Mbudzi 27|27]]
|[[Mbudzi 28|28]]
|[[Mbudzi 29|29]]
|[[Mbudzi 30|30]]
|
|
|
|-
! colspan="7" |
|-
| colspan="7" |<div style="text-align: center;">....[[2021]] - '''<u>[[2022]]</u>''' - [[2023]]....</div>
|}
|
{| class="wikitable"
|[[Gunyana|<<]]
! colspan="5" |[[Mbudzi (mwedzi)|Mbudzi]]
|[[Mbudzi (mwedzi)|>>]]
|-
![[Muvhuro|Mvh]]
![[Chipiri|Chp]]
![[Chitatu|Cht]]
![[Musi weChina|Chn]]
![[Musi weChishanu|Chs]]
![[Mugovera|Mg]]
![[Musi weChisi|Csi]]
|-
|
|
|
|
|1
|
|[[Mbudzi 5|5]]
|-
|[[Mbudzi 6|6]]
|[[Mbudzi 7|7]]
|[[Mbudzi 8|8]]
|[[Mbudzi 9|9]]
|[[Mbudzi 10|10]]
|[[Mbudzi 11|11]]
|[[Mbudzi 12|12]]
|-
|[[Mbudzi 13|13]]
|[[Mbudzi 14|14]]
|[[Mbudzi 15|15]]
|[[Mbudzi 16|16]]
|[[Mbudzi 17|17]]
|[[Mbudzi 18|18]]
|[[Mbudzi 19|19]]
|-
|[[Mbudzi 20|20]]
|[[Mbudzi 21|21]]
|[[Mbudzi 22|22]]
|[[Mbudzi 23|23]]
|[[Mbudzi 24|24]]
|[[Mbudzi 25|25]]
|[[Mbudzi 26|26]]
|-
|[[Mbudzi 27|27]]
|[[Mbudzi 28|28]]
|[[Mbudzi 29|29]]
|[[Mbudzi 30|30]]
|
|
|
|-
! colspan="7" |Kubva 24 Mbudzi 22 - 12 Mbudzi 23
|-
| colspan="7" |<div style="text-align: center;">.... '''[[2022]]''' - <u>[[2023]]</u> - [[2024]]....</div>
|}
|}
|}
|-
|-
! style="background:#1f1fff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheVhiki Rino:</big>
! style="background:#1f1fff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheVhiki Rino:</big>
|-
|-
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |'''<big>Muti</big>''' ([[Chingezi|Nge]]. ''medicine; traditional & modern medicine'') kana '''Umuti''' i[[sainzi]] uye praktisi yekuchengetedza [[Murwere|vahwere]], kumaneja [[Kumbondera chirwere|mbondero]], [[rumbondemberi]] (kureva progunosisi), [[Kudzivirira Hurwere|kudzivirira]], [[kurapa]], kuphaliyeta maronda ne chirwere, uye kupromota hutano hwavo. Umuti hwunosanganisa zvisiyano-siyano zvemabasa ekuchengedza hutano anotaravara kupinda muku mentena uye kurhistowa hutano nekudzivirira uye kurapa chirwere.... ([[Muti (mushonga)|werengai zvakadzama...]])
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Sugarcubes.jpg|thumb|116x116px]]'''Tsvigiri''' ([[Chirungu]]: sugar) '''tsvikiri''' kana '''Chokera''' uye '''Shokera''' inowanikwa panosvinwa muto we[[nzimbe]] uchizopiswa mvura yacho posara ma[[godo]]. Mu[[Zimbabwe]] shuga inogadzirwa kubva kunzimbe dzinorimwa ku[[Chiredzi]].
|}
|}
|}
|}
Mutsetse 448: Mutsetse 336:
|-
|-
|-
|-
| style="background:#b4d6c1; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Milky way map.png|left|frameless|251x251px]]'''Gwararezhou, Gwara Rezhou''' (kureva ''path of the elephant; Milky Way Galaxy'') kana '''Gwararenzou,''' i'''[[ghalaksi]]''' rinosanganisa [[Mutandira weMushana|Mtandira we Mushana]] wedu, zita rayo paChivanhu rakatumidzwa kutodza nzira inofambwa ne nzou, nokuda kwe kuungana kwenyeredzi dzichipoterera. Gwararezhou rinooneka se gungano re chiedza mudenga rousiku rinoumbwa nokuda kwenyeredzi dzisingakwanise kuongororwa ne ziso risina kupfeka.
| style="background:#b4d6c1; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Africa satellite orthographic.jpg|left|frameless|258x258px]]'''Afurika''' ndiro [[ziwumbe]] riri panzvimbo yechipiri pakukura kwenharaunda uye Afurika ndiyo yechipiri pakuwanda kwe[[hugari]] hwavanhu ichitevera [[Ezhiya]]. Nharaunda ye Afurika yakakura kusvika 30.2 miriyoni km², izvi zvichisanganisira zvitsuwa zviri pedyo nayo. Chikamu chinosvika 6% ye[[nharaunda]] ye [[Rinopasi]] chinotorwa ne ziwumbe reAfurika uye chikamu chinosvika 20.4% chevhu chiri muAfurika.


Afurika yakapoteredzwa ne: [[Bhahari re Medhiteraniya]] ku[[Maodzanyemba]]; [[Gungwa re India]] ku[[Mabvazuva]] neku[[Chamhembe]]; ne [[Gungwa re Atlandiki]] ku[[Madokero]] nekuChamhembe. [[Matagadzikwa|Matagadzikwa (Madhagaska)]] ndiyo [[chitsuwa]] chikuru chinoverengwa kuva mudunhu re Afurika. Zvimwe [[zvitsuwa]] zvinosanganisira: [[Seyisheri]]; [[Mauritius|Morishasi]]; [[Cape Verde|Kabho Vherite]]; [[Ghini Yomutsazanisi]]; [[Chitsuwa cha Robheni]] (kureva ''Robben''); [[Zanzibhari]] nezvimwewo zvidiki. ([[Afurika|werengai zvakadzama...]])
Neno rokuti Milky Way ichishandurudzwa che [[Chiratini]] ''via lactea'', kubva ku[[Chigiriki]] γαλακτικός κύκλος (''galaktikos kýklos)'' kureva kuti "denderedzwa re umukaka". Kubva ku Rinopasi, Gwararezhou rinooneka senge bhendi nekuda kwe chiwumbiko charo cherudhiski pakuoonekwa kubva kumukati. [[Galileo Galilei]] akatanga kuresolva bhendi re chiedza munyeredzi dzimwe ne dzimwe ne ringakura muna [[1610]]. Kusvika mukutanga kwe ma1920, [[Mupanganyeredzi|vapanganyeredzi]] vaifunga kuti Gwararezhou ndiro raive ne nyeredzi dzose dziri mu [[Yunivhesi|Vuungazvose]]. Mukuteera Great Debate re [[1920]] pakati pe vapanganyeredzi [[Harlow Shapley]] na [[Heber Curtis]], [[Cherechedza|zvicherechedzo]] zva [[Edwin Hubble]] zvakarakidza Gwararezhou ighalaksi ribodzi pakati pe mamwe. ([[Gwararezhou|werengai zvakadzama...]])
|-
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
Mutsetse 534: Mutsetse 422:
! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mimwe mitauro ye Afurika isiri pakati pe dzihombe:</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mimwe mitauro ye Afurika isiri pakati pe dzihombe:</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
|-
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[:af:|Chiafurikanzi]]&nbsp;· [[:ak:|Chiakani]]&nbsp;· [[:am:|Chiamhari]]&nbsp;· [[:bm:|Chibhambara]]&nbsp;· [[:ny:|Chichewa]]&nbsp;· [[:tum:|Chitumbuka]]&nbsp;· [[:ee:|Chiewe]]&nbsp;· [[:ff:|Chifurufurudhe (Chifurani]])&nbsp;· [[:ki:|Chikũyũ]]&nbsp;· [[:ha:|Chihausa]]&nbsp;· [[:ig:|Chiigbho]]&nbsp;· [[:xh:|Chixhosa]]&nbsp;· [[:zu:|Chizulu]]&nbsp;· [[:kr:|Chikanuri]]&nbsp;· [[:rw:|Chinyarwanda]]&nbsp;· [[:rn:|Chirundi]]&nbsp;· [[:sw:|Chiswahiri]]&nbsp;· [[:kg:|Chikongo]]&nbsp;· [[:ln:|Chingala]]&nbsp;· [[:lg:|Chiganda]]&nbsp;· [[:mg:|Chimaragasi]]&nbsp;· [[:om:|Chioromo]]&nbsp;· [[:sg:|Chisangho]]&nbsp;· [[:st:|Chisutu]]&nbsp;· [[:tn:|Chitswana]]&nbsp;· [[:ss:|Chiswati]]&nbsp;· [[:so:|Chisomari]]&nbsp;· [[:ti:|Chitigirinya]]&nbsp;· [[:ve:|Chivhenda]]&nbsp;· [[:tw:|Chitwi]]&nbsp;· [[:wo:|Chiworofu]]&nbsp;· [[:ts:|Chitsonga]]&nbsp;· [[:yo:|Chiyorubha]]&nbsp;·
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[:ak:|Chiakani]]&nbsp;· [[:am:|Chiamhari]]&nbsp;· [[:bm:|Chibhambara]]&nbsp;· [[:af:|Chibhunu]]&nbsp;· [[:ny:|Chichewa]]&nbsp;· [[:tum:|Chitumbuka]]&nbsp;· [[:ee:|Chiewe]]&nbsp;· [[:ff:|Chifulani]]· [[:ki:|Chikũyũ]]&nbsp;· [[:ha:|Chihausa]]&nbsp;· [[:ig:|Chiigbho]]&nbsp;· [[:xh:|Chixhosa]]&nbsp;· [[:zu:|Chizulu]]&nbsp;· [[:kr:|Chikanuri]]&nbsp;· [[:rw:|Chinyarwanda]]&nbsp;· [[:rn:|Chirundi]]&nbsp;· [[:sw:|Chiswahiri]]&nbsp;· [[:kg:|Chikongo]]&nbsp;· [[:ln:|Chingala]]&nbsp;· [[:lg:|Chiganda]]&nbsp;· [[:mg:|Chimalagasi]]&nbsp;· [[:om:|Chioromo]]&nbsp;· [[:sg:|Chisangho]]&nbsp;· [[:st:|Chisutu]]&nbsp;· [[:tn:|Chitswana]]&nbsp;· [[:ss:|Chiswati]]&nbsp;· [[:so:|Chisomari]]&nbsp;· [[:ti:|Chitigire]]&nbsp;· [[:ve:|Chivhenda]]&nbsp;· [[:tw:|Chitwi]]&nbsp;· [[:wo:|Chiworofu]]&nbsp;· [[:ts:|Chitsonga]]&nbsp;· [[:yo:|Chiyorubha]]&nbsp;·
''<small><div style="text-align: center;">(Tarisai bhaa repadivi kuti muone mamwe mapeji eWikipedhiya)</div></small>''
''<small><div style="text-align: center;">(Tarisai bhaa repadivi kuti muone mamwe mapeji eWikipedhiya)</div></small>''
|}
|}

Dzokororo yarizvino sekubva 04:40, 15 Kurume 2024

China, Chikunguru 4, 2024
Kwaziwai, Kwaziwai
Tikutambirei kuWikipidhiya!
Duramazwi re mahara, chero munhu anogona kuuya achiwedzera ruzivo rwaanawo kana kushandura mazanhi emimwe mitauro kuisa muChishona.

Parizvino tine zvinyorwa 11,434 zvakanyorwa ne Chishona.

Munoda kuona Wikipedhiya yedu senwadhi here? Dzvanyai Pano!
Taramhenyu
Chinamato
Masvomhu
Nhoroondo
Tarachisi
Nzanga
Mhanzi
Mutauro
Useza
Sainzi
Ruambarueza
Uvaki
Musha uno ndewedu vatauri veChivanhu, mutauro weChiShona, muno muWikipedhiya.

Wikipedhiya chinyorwa chepadanhautande chinounganidzwa ungwaru, ruzivo nohunyanzvi hwezvikamu zvese zveraramo remarudzi osezvayo erino pasi. Zvakanaka zvakadzama kwazvo kuti gapu rese iri reungwaru, ruzivo nohunyanzvi rive rinonyogwa mururimi rwaamai. Basa iri ngatiritange nhasi tigorisiirawo vana vedu navana vavowo, zvichingoenda, ziyenda nakuenda.

Mutauro wedu isu vanhu hauna kugara uchinzi ChiShona kwete. Muchena ainzi Clement Doke ndiye akatanga kushandisa izwi rekuti ChiShona mugore ra1931. Mutauro wedu unonzi ChiVanhu.

Munokokwa mese, ani naani zvake, kuti muwedzere zvinyogwa izvi. Vanyori, vadzidzisi nevadzidzi veChiShona muzvikoro zvikuru zvedzidzo munokokwa kuti mutitungamirire pabasa iri. Tinodaidza kunyanya zvikuru sei avo vadzidzi nevadzidzisi vari muboka rezvidzidzo zveChiShona paYunivhesiti yeZimbabwe uyewo avo vese vakapedza zvidzidzo zveChiShona pachikoro chikuru ichi.

Kana muchida kuziva zvakawanda nezvehumwe yeWikipediya endai panzvimbo yemudandira iyi www.wikipedia.org

Tsvakai muwedzere ruzivo rwenyu nezve Kuisa zvinyorwa zvemumwe mutauro rudzi muWikipedhiya

Nehanda Nyakasikana

"Aah! Nehanda Nyakasikana!

Kunozove riniko,
Isu VaNyai tichitambudzika;
Mweya Unoera!
Kunozove riniko,
Isu VaNyai tichidzvinyirirwa?
Ko, inga taneta wani nokunwa misodzi;
Ko, toshirira kudzamara kuve riniko?
Ko, inga panguva yechando miti inozvizorodza,
Inokuhumuka mashizha yombowana rudekaro,
Kwozoti nokuchena kwokunze yodombera;
Mashizha yovawo nenhenhere inoyevedza;
Shiri nemhuka nenyuchi dzokwezvwa nehwema,
Ko, isu rugare ruchatisvika riniko?
Vana vacheche vatinobereka,
vawakatipa Iwe Samasimba,
vanova ndivo vadyi venhaka dzedu,
nhasi vokura vakasunzumara munyika yavo,
Voshaya nzvimbo dzokurarama nokuzvidekadza?
Apa nepapo pazere rufuse,
Makumbo avo ane matuzu nokupfuviswa neriri pfumojena.
Ko, vosvikepiko?
Mudzimba dzose nomumisha yose vari kutandwa pamwe nokurohwa;
Munzvimbo dzose nomumatare mose avanotongerwa, vari kungourayiwa senhunzi,
Pasina chikonzero, pasina mhosva
Pfuma yenyika nhasi yakatorwa vakagovana paukama hwavo vepfumojena.
Nhasi vari kudya mafuta ayo nyika
Isu tichidya nhoko dzezvironda
Nhasi vari kudya, vakora sehochi
Isu toondoroka sembwa ine gwembe
Nhasi vagere murusununguko
lsu todzipwa huro nemajoto
Rusununguko, Nehanda, ndorupi?
Hamungaburukirewo kwatiri here?
Harahwa dzedu dzobatwa sepwere
Munyika yawavapa, musiki mugoni!
Havasisina rukudzo panyika.
Havasisina chavanacho
Dambudziko guru ndiro ravawira
Baba mutsvene!
Gomo rine ngoni!
Hamungotinzwawo kuchema kwedu here?
Tine chitadzo chakakura sei
Chokubva matiramwa zvakadai?
Nehanda Nyakasikana!
Kunozova riniko?
Isu VaNyai tichidzvinyirirwa

Neriri pfumojena rasvika munyika.
~ Nhetembo iyi yakatogwa kubva mubhuku rinonzi, Feso, rakanyogwa naVaSolomon Mutswairo (mugore ra1956).
Mfananidzo weVhiki
jj
Zvidzidzo
Maziwumbe: Ezhiya · Afurika · Amerika Maodzanyemba · Amerika Chamhembe · Anthakitika · Yuropu · Ostireriya

Nyika: Angola · Vutswana · Zimbabwe · Namibhiya · Ijipita · Tanzania · Naijeriya · Rhashiya · Furanzi · Speini · Kanadha · Mehiko · Jerumani · Chayina · Raosi · Makawo · Jorodhani · Omani · Yemeni · Neparu

Mitauro: Chishona · Chindau · Chizulu · Chispeini · Chiarabhu · Chiswahiri · Chihausa · Chirhashiya · Chifurenji · Chiputukezi · Chibhunu · Chichayina · Chijapani · Chingezi · Chihindi · Chiaramu · Chin'ko · Chindevere · Chibuja (Chibudya)
Vashona: Vakaranga (munhoroondo ye Chivhenda/Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo), Vazezuru, Vakorekore, Vabuja, Vamanyika, Vandau, Vadoma, Vatavara, Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, Vakalanga, Vanambya, Vatalaote

Madzinza: Vazulu, Vaswahiri, Vavhenda, Vandeḅele, Vandebele, Vanyarwanda, Vatonga, Vakongo, Vachewa, Vaxhosa, Vayorubha, Vaigbho, Vahausa, Vaakani, Vafulani

Zvinamato: Uchivanhu (Vashona) · Ukristu (Vakristu) · Uyisalama (Vasalama) · Uhindu· Ujudha (Vajudha) · Ubhudha · Usikhi · Utao (Udhao)) · Ukonfuzhi (Konfuzhi) · Ubhaha'i (Ubhahá'í) · Ushintho · Ujaini · Uzoroasti · Zvinamato zvemuAfurika
Tsika: Roora · Chisi · Karenda ye Chivanhu (Mwedzi ne Mavhiki) ·

Mhanzi: Jiti, Dancehall, Afrobeats, Sungura, Tuku (Afrojazz)

Chikafu: Sadza · Mbambaira · Manhuchi · Maputi · Mabhanzi · Madora · Bota · Derere · Mupunga · Muriwo · Hohwa · Masau · Nyimo · Nyemba

Upanganyeredzi: Gwararezhou · Muzvcazi · Kozemosi · Chadenga · Zvindeya · Nyeredzi · Unganyeredzi · Zuva · Mwedzi · Chisimira · Ndemara · Rinyanga · Nguruvenembwa · Mazhara · Maguta ·

Mivara: Ungu · Zerere · Tsvuku · Kiwani · Hute · Huroro · Tema · Ranjisi · Mbise · Chena · Nundu · Shava · Pfumbu · Farata · Punje · Fuvana · Suso · Shora · Chichiri · Fifu · Svundu ·

Simbi: Utare · Mhangura · Ndarira · Zeng'e · Ndarama · Darejena · Mutobvu · Aluminiyamu · Platinamu · Niyakari

Mizanodzamu ("concepts"): Zanodzamu . Zvose · Upasina · Uzima · Rudo · Ruvengo · Hunaku · Uvi · Rima · Chiedza · Kuyera (Utsvene) · Ruhana ·Mweya (wemunhu) · Rusvinuko · Hupenyu · Rufu · Pfungwa · Hana · Nhu · Moyo · Mbune · Umbimba (igo) · Chivi

Kuti muwane zvimwe zvinyorwa tarirai linki ye zanhi dzasiyo:

Makarenda e Mwedzi uno
Karenda ya Gregori Karenda ye Chivanhu
Chidzidzo cheVhiki Rino:
Tsvigiri (Chirungu: sugar) tsvikiri kana Chokera uye Shokera inowanikwa panosvinwa muto wenzimbe uchizopiswa mvura yacho posara magodo. MuZimbabwe shuga inogadzirwa kubva kunzimbe dzinorimwa kuChiredzi.

 

Chidzidzo cheMwedzi Unowu
Afurika ndiro ziwumbe riri panzvimbo yechipiri pakukura kwenharaunda uye Afurika ndiyo yechipiri pakuwanda kwehugari hwavanhu ichitevera Ezhiya. Nharaunda ye Afurika yakakura kusvika 30.2 miriyoni km², izvi zvichisanganisira zvitsuwa zviri pedyo nayo. Chikamu chinosvika 6% yenharaunda ye Rinopasi chinotorwa ne ziwumbe reAfurika uye chikamu chinosvika 20.4% chevhu chiri muAfurika.

Afurika yakapoteredzwa ne: Bhahari re Medhiteraniya kuMaodzanyemba; Gungwa re India kuMabvazuva nekuChamhembe; ne Gungwa re Atlandiki kuMadokero nekuChamhembe. Matagadzikwa (Madhagaska) ndiyo chitsuwa chikuru chinoverengwa kuva mudunhu re Afurika. Zvimwe zvitsuwa zvinosanganisira: Seyisheri; Morishasi; Kabho Vherite; Ghini Yomutsazanisi; Chitsuwa cha Robheni (kureva Robben); Zanzibhari nezvimwewo zvidiki. (werengai zvakadzama...)


Mimwe Mwishumo ye Wikipidhiya
Bwaro re Wikimidhiya iduramazwi rakazvimirira pazasi peBwaro re Wikimidhiya, zvzvinoreva kuti inomaneja mimwe mwishumo (mapurojekti) yakadorongodzwa zasiyo. Parizvino, mwishumo inowanikwa muChishona iWikipidhiya basi, tirikuzama kudzosa Wikiduramazwi rakavharwa muna 2007. Nwadhi riripo asi harisati ravenezvinyorwa mukati. Mamwe ariko anowanikwa mumimwe mitauro, senge Chingezi nezvimwe wo.
Zvinjee (Zvikomoni)
Unganidzo re mifananidzo ne maodhiyo eunjee.
Meta-wiki
Kurongwa kwe zviitwa zvose zve wikimidhiya.
Wikiduramazwi
Duramazwi.
Wikinwadhi
Manwadhi ne zvinyorwa zvekudzidza zvemahara.
Wikidzupuramanzwi
Unganidzo re madzupuramanzwi
Wikivambo (Wikisosi)
Kuvamagwaro re mahara.
Wikirudzi
Duramazwi re marudzi (maspishi).
Wikichikoro
Zvidzidzo ne zvokuita zvemahara.
Wikinhau
Nhau dze mahara.


Mimwe mitauro ye Afurika isiri pakati pe dzihombe:
Chiakani · Chiamhari · Chibhambara · Chibhunu · Chichewa · Chitumbuka · Chiewe · Chifulani· Chikũyũ · Chihausa · Chiigbho · Chixhosa · Chizulu · Chikanuri · Chinyarwanda · Chirundi · Chiswahiri · Chikongo · Chingala · Chiganda · Chimalagasi · Chioromo · Chisangho · Chisutu · Chitswana · Chiswati · Chisomari · Chitigire · Chivhenda · Chitwi · Chiworofu · Chitsonga · Chiyorubha ·
(Tarisai bhaa repadivi kuti muone mamwe mapeji eWikipedhiya)