Przejdź do zawartości

Lematyzacja: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m poprawiam szablony {{przypisy}}/{{uwagi}}
dopisane: por. makrostruktura, link do makrostruktura
 
(Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
== Lematyzacja ==
'''Lematyzacja''' – dobór, forma, liczba haseł w słowniku<ref>Renata Nadobnik: ''Elementy leksykograficzne w podręcznikach do nauczania języka niemieckiego w Polsce''. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2013, s. 13.</ref>
'''Lematyzacja''' – dobór, forma, liczba haseł w słowniku<ref>Renata Nadobnik: ''Elementy leksykograficzne w podręcznikach do nauczania języka niemieckiego w Polsce''. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2013, s. 13.</ref>


Hasłami (lemami) w słowniku mogą być nie tylko wyrazy, ale też frazeologizmy, formy gramatyczne (np. stopień wyższy przymiotników, formy supletywne przysłówków: ''lepiej, besser''. formy zaimków osobowych (''mnie, mir''), morfemy słowotwórcze: ''nad-, un-, -haft'', nazwy własne (imiona, nazwy geograficzne). Do problemów związanych z lematyzacją należy też decyzja, w jakiej formie dane jednostki mają w słowniku występować jako hasła, np. czasowniki w formie bezokolicznika (''pracować'') czy 1. osoby liczby pojedynczej (''pracuję''), czy jako oddzielne hasła lematyzowane są formy czasu przeszłego niemieckich czasowników (np. ''ging, sprach'')<ref>Agnieszka Frączek/Ryszard Lipczuk: ''Słowniki polsko–niemieckie i niemiecko–polskie. Historia i teraźniejszość''. Wołczkowo: Oficyna In Plus, 2004, s. 17.</ref>. Lematyzację należy dostosować do wieku czy umiejętności użytkowników słownika. Powinna być inna w słownikach szkolnych przeznaczonych dla uczniów szkoły podstawowej a inna dla osób dorosłych<ref>Renata Nadobnik: ''Znaczenie słowników bilingwalnych w dydaktyce języka niemieckiego w Polsce''. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2010, s. 15 n.</ref>.
[[Hasło (informacja naukowa)|Hasłami]] (lemami) w słowniku mogą być nie tylko wyrazy, ale też [[Związek frazeologiczny|frazeologizmy]], formy gramatyczne (np. stopień wyższy przymiotników, formy supletywne przysłówków: ''lepiej, besser''. formy zaimków osobowych (''mnie, mir''), morfemy słowotwórcze: ''nad-, un-, -haft'', nazwy własne (imiona, nazwy geograficzne). Do problemów związanych z lematyzacją należy też decyzja, w jakiej formie dane jednostki mają w słowniku występować jako hasła, np. czasowniki w formie bezokolicznika (''pracować'') czy 1. osoby liczby pojedynczej (''pracuję''), czy jako oddzielne hasła lematyzowane są formy czasu przeszłego niemieckich czasowników (np. ''ging, sprach'')<ref name=":0">Agnieszka Frączek/Ryszard Lipczuk: ''Słowniki polsko–niemieckie i niemiecko–polskie. Historia i teraźniejszość''. Wołczkowo: Oficyna In Plus, 2004, s. 17.</ref>. Lematyzację należy dostosować do wieku czy umiejętności użytkowników słownika. Powinna być inna w słownikach szkolnych przeznaczonych dla uczniów szkoły podstawowej a inna dla osób dorosłych<ref>Renata Nadobnik: ''Znaczenie słowników bilingwalnych w dydaktyce języka niemieckiego w Polsce''. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2010, s. 15 n.</ref>.


Wyrazy hasłowe/hasła najczęściej występują w porządku alfabetycznym, rzadziej w porządku niszowo-alfabetycznym albo gniazdowym. Homonimy zwykle (nie zawsze) są lematyzowane jako oddzielne hasła, np. niem. ''Ball'' (piłka) i ''Ball'' (bal, zabawa)<ref>Ryszard Lipczuk, Magdalena Lisiecka–Czop: Opis słowników: ''Pons Duży Słownik niemiecko-polski, polsko-niemiecki'' (2002) i ''Langenscheidt Słownik Partner'' (2006), [w:] (red.) Ryszard Lipczuk, Magdalena Lisiecka–Czop, Anna Sulikowska, Frazeologizmy w słownikach niemiecko–polskich i polsko–niemieckich – na przykładzie ''Pons Duży Słownik'' i ''Langenscheidt Słownik Partner polsko''–''niemiecki, niemiecko''–''polski.'' Szczecin: Zapol, 2012, s, 62, 65.</ref><ref>Michael Schlaefer: ''Lexikologie und Lexikographie. Eine Einführung am Beispiel deutscher Wörterbücher''. Berlin: Erich Schmidt Verlag, 2002., s. 88 n.</ref>. Lematyzacja może być utożsamiana z makrostrukturą w węższym znaczeniu<ref>Agnieszka Frączek/Ryszard Lipczuk: ''Słowniki polsko–niemieckie i niemiecko–polskie. Historia i teraźniejszość''. Wołczkowo: Oficyna In Plus, 2004, s.17.</ref>.
Wyrazy hasłowe/hasła najczęściej występują w porządku alfabetycznym, rzadziej w układzie niszowo-alfabetycznym albo gniazdowym (por. [[Makrostruktura (leksykografia)|makrostruktura)]]. [[Homonimia (językoznawstwo)|Homonimy]] zwykle (nie zawsze) są lematyzowane jako oddzielne hasła, np. niem. ''Ball'' (piłka) i ''Ball'' (bal, zabawa)<ref>Ryszard Lipczuk, Magdalena Lisiecka–Czop: Opis słowników: ''Pons Duży Słownik niemiecko-polski, polsko-niemiecki'' (2002) i ''Langenscheidt Słownik Partner'' (2006), [w:] (red.) Ryszard Lipczuk, Magdalena Lisiecka–Czop, Anna Sulikowska, Frazeologizmy w słownikach niemiecko–polskich i polsko–niemieckich – na przykładzie ''Pons Duży Słownik'' i ''Langenscheidt Słownik Partner polsko''–''niemiecki, niemiecko''–''polski.'' Szczecin: Zapol, 2012, s, 62, 65.</ref><ref>Michael Schlaefer: ''Lexikologie und Lexikographie. Eine Einführung am Beispiel deutscher Wörterbücher''. Berlin: Erich Schmidt Verlag, 2002., s. 88 n.</ref>. Lematyzacja może być utożsamiana z [[Makrostruktura (leksykografia)|makrostrukturą]] w węższym znaczeniu<ref name=":0" />.


== Przypisy ==
== Przypisy ==
Linia 10: Linia 9:


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
Agnieszka Frączek/Ryszard Lipczuk: ''Słowniki polsko–niemieckie i niemiecko–polskie. Historia i teraźniejszość''. Wołczkowo: Oficyna In Plus, 2004. ISBN [[Specjalna:Książki/8389402068|83-89402-06-8]].
*[[Agnieszka Frączek]]/[[Ryszard Lipczuk]]: ''Słowniki polsko–niemieckie i niemiecko–polskie. Historia i teraźniejszość''. Wołczkowo: Oficyna In Plus, 2004. {{ISBN|83-89402-06-8}}.
⚫
* [[Ryszard Lipczuk]], Magdalena Lisiecka–Czop: Opis słowników: ''Pons Duży Słownik niemiecko-polski, polsko-niemiecki'' (2002) i ''[[Langenscheidt]] Słownik Partner'' (2006), [w:] (red.) Ryszard Lipczuk, Magdalena Lisiecka–Czop, Anna Sulikowska, Frazeologizmy w słownikach niemiecko–polskich i polsko–niemieckich – na przykładzie ''Pons Duży Słownik'' i ''Langenscheidt Słownik Partner polsko–niemiecki, niemiecko–polski.'' Szczecin: Zapol, 2012, s. 59–74. {{ISBN|978-837518-410-5}}.
⚫
*Renata Nadobnik: ''Znaczenie słowników bilingwalnych w dydaktyce języka niemieckiego w Polsce''. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2010. {{ISBN|978-83-89682-73-4}}.
⚫
* Renata Nadobnik: ''Elementy leksykograficzne w podręcznikach do nauczania języka niemieckiego w Polsce''. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2013. {{ISBN|978-83-63134-93-8}}.
⚫
* Michael Schlaefer: ''Lexikologie und Lexikographie. Eine Einführung am Beispiel deutscher Wörterbücher''. Berlin: Erich Schmidt Verlag, 2002. {{ISBN|3-503-06143-6}}.


{{Kontrola autorytatywna}}
⚫
Ryszard Lipczuk, Magdalena Lisiecka–Czop: Opis słowników: ''Pons Duży Słownik niemiecko-polski, polsko-niemiecki'' (2002) i ''Langenscheidt Słownik Partner'' (2006), [w:] (red.) Ryszard Lipczuk, Magdalena Lisiecka–Czop, Anna Sulikowska, Frazeologizmy w słownikach niemiecko–polskich i polsko–niemieckich – na przykładzie ''Pons Duży Słownik'' i ''Langenscheidt Słownik Partner polsko''–''niemiecki, niemiecko''–''polski.'' Szczecin: Zapol, 2012, s. 59–74. <nowiki>ISBN 978-837518-410-5</nowiki>.


⚫
Renata Nadobnik: ''Znaczenie słowników bilingwalnych w dydaktyce języka niemieckiego w Polsce''. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2010. <nowiki>ISBN 978-83-89682-73-7</nowiki>.

⚫
Renata Nadobnik: ''Elementy leksykograficzne w podręcznikach do nauczania języka niemieckiego w Polsce''. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2013. <nowiki>ISBN 978-83-63134-93-8</nowiki>.

⚫
Michael Schlaefer: ''Lexikologie und Lexikographie. Eine Einführung am Beispiel deutscher Wörterbücher''. Berlin: Erich Schmidt Verlag, 2002. <nowiki>ISBN 2 503 06143 6</nowiki>.
[[Kategoria:Leksykografia]]
[[Kategoria:Leksykografia]]
[[Kategoria:Glottodydaktyka]]
[[Kategoria:Słowniki]]

Aktualna wersja na dzień 20:32, 16 sty 2024

Lematyzacja – dobór, forma, liczba haseł w słowniku[1]

Hasłami (lemami) w słowniku mogą być nie tylko wyrazy, ale też frazeologizmy, formy gramatyczne (np. stopień wyższy przymiotników, formy supletywne przysłówków: lepiej, besser. formy zaimków osobowych (mnie, mir), morfemy słowotwórcze: nad-, un-, -haft, nazwy własne (imiona, nazwy geograficzne). Do problemów związanych z lematyzacją należy też decyzja, w jakiej formie dane jednostki mają w słowniku występować jako hasła, np. czasowniki w formie bezokolicznika (pracować) czy 1. osoby liczby pojedynczej (pracuję), czy jako oddzielne hasła lematyzowane są formy czasu przeszłego niemieckich czasowników (np. ging, sprach)[2]. Lematyzację należy dostosować do wieku czy umiejętności użytkowników słownika. Powinna być inna w słownikach szkolnych przeznaczonych dla uczniów szkoły podstawowej a inna dla osób dorosłych[3].

Wyrazy hasłowe/hasła najczęściej występują w porządku alfabetycznym, rzadziej w układzie niszowo-alfabetycznym albo gniazdowym (por. makrostruktura). Homonimy zwykle (nie zawsze) są lematyzowane jako oddzielne hasła, np. niem. Ball (piłka) i Ball (bal, zabawa)[4][5]. Lematyzacja może być utożsamiana z makrostrukturą w węższym znaczeniu[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Renata Nadobnik: Elementy leksykograficzne w podręcznikach do nauczania języka niemieckiego w Polsce. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2013, s. 13.
  2. ↑ a b Agnieszka Frączek/Ryszard Lipczuk: Słowniki polsko–niemieckie i niemiecko–polskie. Historia i teraźniejszość. Wołczkowo: Oficyna In Plus, 2004, s. 17.
  3. ↑ Renata Nadobnik: Znaczenie słowników bilingwalnych w dydaktyce języka niemieckiego w Polsce. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2010, s. 15 n.
  4. ↑ Ryszard Lipczuk, Magdalena Lisiecka–Czop: Opis słowników: Pons Duży Słownik niemiecko-polski, polsko-niemiecki (2002) i Langenscheidt Słownik Partner (2006), [w:] (red.) Ryszard Lipczuk, Magdalena Lisiecka–Czop, Anna Sulikowska, Frazeologizmy w słownikach niemiecko–polskich i polsko–niemieckich – na przykładzie Pons Duży Słownik i Langenscheidt Słownik Partner polsko–niemiecki, niemiecko–polski. Szczecin: Zapol, 2012, s, 62, 65.
  5. ↑ Michael Schlaefer: Lexikologie und Lexikographie. Eine Einführung am Beispiel deutscher Wörterbücher. Berlin: Erich Schmidt Verlag, 2002., s. 88 n.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Agnieszka Frączek/Ryszard Lipczuk: Słowniki polsko–niemieckie i niemiecko–polskie. Historia i teraźniejszość. Wołczkowo: Oficyna In Plus, 2004. ISBN 83-89402-06-8.
  • Ryszard Lipczuk, Magdalena Lisiecka–Czop: Opis słowników: Pons Duży Słownik niemiecko-polski, polsko-niemiecki (2002) i Langenscheidt Słownik Partner (2006), [w:] (red.) Ryszard Lipczuk, Magdalena Lisiecka–Czop, Anna Sulikowska, Frazeologizmy w słownikach niemiecko–polskich i polsko–niemieckich – na przykładzie Pons Duży Słownik i Langenscheidt Słownik Partner polsko–niemiecki, niemiecko–polski. Szczecin: Zapol, 2012, s. 59–74. ISBN 978-837518-410-5.
  • Renata Nadobnik: Znaczenie słowników bilingwalnych w dydaktyce języka niemieckiego w Polsce. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2010. ISBN 978-83-89682-73-4.
  • Renata Nadobnik: Elementy leksykograficzne w podręcznikach do nauczania języka niemieckiego w Polsce. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2013. ISBN 978-83-63134-93-8.
  • Michael Schlaefer: Lexikologie und Lexikographie. Eine Einführung am Beispiel deutscher Wörterbücher. Berlin: Erich Schmidt Verlag, 2002. ISBN 3-503-06143-6.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lematyzacja&oldid=72528049”