مالی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
چاک سازی تاگەکان: دەستکاریی دیداری دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە دەستکاریی مۆبایلیی پێشکەوتوو |
ب بۆت: زیادکردنی {{پۆلی کۆمنز|Mali}} |
||
| (٦ دەستکاری لەلایەن ٤ بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت) | |||
| ھێڵی ١: | ھێڵی ١: | ||
{{Infobox country |
|||
| common_name = Mali |
|||
| native_name = République du Mali |
|||
| image_flag = Flag_of_Mali.svg |
|||
| image_coat = Coat_of_arms_of_Mali.svg |
|||
| capital = [[باماکۆ]] |
|||
| largest_city = [[باماکۆ]] |
|||
| official_languages = [[فەڕەنسی]] |
|||
| population = 20,250,833 (2021) |
|||
| area_total_km2 = 1,240,192 |
|||
| currency = West African CFA franc (XOF) |
|||
| timezone = GMT (UTC+0) |
|||
| calling_code = +223 |
|||
| iso3166_code = ML |
|||
| internet_TLD = .ml |
|||
}} |
|||
[[پەڕگە:Flag of Mali.svg|230px|وێنۆک|چەپ|ئاڵای مالی]] |
[[پەڕگە:Flag of Mali.svg|230px|وێنۆک|چەپ|ئاڵای مالی]] |
||
'''کۆماری مالی''' (بە [[زمانی فەڕەنسی|فەڕەنسی]]: ''République du Mali'') یان مالی وڵاتێکە لە ڕۆژئاوای ئەفریقا. مالی هاوسنوورە لەگەڵ [[جەزائیر]] لە باکوورییەوە، [[نیجەر]] لە ڕۆژهەڵاتەوە، [[بورکینافاسۆ|بورکینۆفاسۆ]]، [[کۆتدیڤوار]] و [[گینێ]] لە باشوورییەوە و [[مۆریتانیا]] لە ڕۆژئاوایەوە. ڕووبەری مالی دەکاتە ١، ٢٤٠، ١٩٢کم دووجا. دانیشتوانی وڵاتەکە دەکاتە ١٩.١ میلیۆن کەس و پایتەختی وڵاتەکە شاری [[باماکۆ|باماکۆیە]]. ٦٧٪ی دانیشتوانی وڵاتەکە تەمەنییان لە ژێر ٢٥ ساڵانە.<ref>[https://www.indexmundi.com/mali/age_structure.html Index Mundi using CIA World Factbook statistics, January 20, 2018, retrieved April 13, 2019]</ref> |
'''کۆماری مالی''' (بە [[زمانی فەڕەنسی|فەڕەنسی]]: ''République du Mali'') یان مالی وڵاتێکە لە ڕۆژئاوای ئەفریقا. مالی هاوسنوورە لەگەڵ [[جەزائیر]] لە باکوورییەوە، [[نیجەر]] لە ڕۆژهەڵاتەوە، [[بورکینافاسۆ|بورکینۆفاسۆ]]، [[کۆتدیڤوار]] و [[گینێ]] لە باشوورییەوە و [[مۆریتانیا]] لە ڕۆژئاوایەوە. ڕووبەری مالی دەکاتە ١، ٢٤٠، ١٩٢کم دووجا. دانیشتوانی وڵاتەکە دەکاتە ١٩.١ میلیۆن کەس و پایتەختی وڵاتەکە شاری [[باماکۆ|باماکۆیە]]. ٦٧٪ی دانیشتوانی وڵاتەکە تەمەنییان لە ژێر ٢٥ ساڵانە.<ref>[https://www.indexmundi.com/mali/age_structure.html Index Mundi using CIA World Factbook statistics, January 20, 2018, retrieved April 13, 2019]</ref> |
||
| ھێڵی ٩: | ھێڵی ٢٦: | ||
٩٥% خەڵکی مالی [[موسوڵمان]]ی [[سوننە|سوننەن]]، ٢% [[مەسیحی]] و ٣% دیکەیش پەیڕەوی ئایینە کۆنەکانی ئەم وڵاتە وەکوو [[بتپەرستی]] و [[ئانیمیزم]]ن. |
٩٥% خەڵکی مالی [[موسوڵمان]]ی [[سوننە|سوننەن]]، ٢% [[مەسیحی]] و ٣% دیکەیش پەیڕەوی ئایینە کۆنەکانی ئەم وڵاتە وەکوو [[بتپەرستی]] و [[ئانیمیزم]]ن. |
||
{{bar box |
{{bar box |
||
| title=ئایینەکان لە مالی <ref>{{Cite book|last=بەختیاری|first=سەعی|title=جوگرافیا|publisher=ڕێکخراوی جوگرافیاییو کارتۆگرافی گیتاناسی|isbn=978-964-342-431-2|location=تاران}}</ref> |
|||
| title=ئایینەکان لە مالی |
|||
| titlebar=#ddd |
| titlebar=#ddd |
||
| left1='''ئایینەکان''' |
| left1='''ئایینەکان''' |
||
| ھێڵی ١٧: | ھێڵی ٣٤: | ||
{{bar percent|سوننە|green|٩٥٫٠}} |
{{bar percent|سوننە|green|٩٥٫٠}} |
||
{{bar percent|مەسیحی|yellow|٢٫٠}} |
{{bar percent|مەسیحی|yellow|٢٫٠}} |
||
{{bar percent|ئەوانی تر|purple|٣٫٠}}}} |
{{bar percent|ئەوانی تر|purple|٣٫٠}}}} |
||
== ناکۆکیە سیاسیەکان == |
== ناکۆکیە سیاسیەکان == |
||
| ھێڵی ٢٣: | ھێڵی ٤٠: | ||
== سەرچاوەکان == |
== سەرچاوەکان == |
||
{{سەرچاوەکان}} |
|||
* [http://www.euronews.com/2013/01/14/french-attack-to-contain-islamists-in-mali/ ماڵپەڕی یوورۆنیووز] |
* [http://www.euronews.com/2013/01/14/french-attack-to-contain-islamists-in-mali/ ماڵپەڕی یوورۆنیووز] |
||
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ml.html CIA World Fact Book] |
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ml.html CIA World Fact Book] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151110042640/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ml.html |date=١٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥ }} |
||
| ھێڵی ٣٠: | ھێڵی ٤٩: | ||
{{وڵاتەکانی ئەفریقا}} |
{{وڵاتەکانی ئەفریقا}} |
||
{{تووڵی دەروازە|ئەفریقا}} |
{{تووڵی دەروازە|ئەفریقا}} |
||
{{پۆلی کۆمنز|Mali}} |
|||
[[پۆل:وڵاتەکان و مەڵبەندەکانی فەڕەنسی ئاخێو]] |
[[پۆل:وڵاتەکان و مەڵبەندەکانی فەڕەنسی ئاخێو]] |
||
[[پۆل:وڵاتانی چواردەور وشکی]] |
[[پۆل:وڵاتانی چواردەور وشکی]] |
||
| ھێڵی ٤٠: | ھێڵی ٦١: | ||
[[پۆل:ویلایەتەکان و مەڵبەندەکان، دامەزرانی ١٩٦٠]] |
[[پۆل:ویلایەتەکان و مەڵبەندەکان، دامەزرانی ١٩٦٠]] |
||
[[پۆل:مالی]] |
[[پۆل:مالی]] |
||
[[پۆل:وڵاتانی فەڕەنسی زمان]] |
|||
[[پۆل:وڵاتەکان و مەڵبەندەکانی عەرەبی ئاخێو]] |
|||
دوایین پێداچوونەوەی ٠٨:٥٨، ١٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣
République du Mali |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| پایتەخت و گەورەترین شار | باماکۆ | |||||
| زمانە فەرمییەکان | فەڕەنسی | |||||
| ژمارەی دانیشتوان | ||||||
| - | بەراوردی | ٢٠٬٢٥٠٬٨٣٣  |
||||
| دراو | West African CFA franc (XOF) | |||||
| کۆدی تەلەفۆن | +223 | |||||
کۆماری مالی (بە فەڕەنسی: République du Mali) یان مالی وڵاتێکە لە ڕۆژئاوای ئەفریقا. مالی هاوسنوورە لەگەڵ جەزائیر لە باکوورییەوە، نیجەر لە ڕۆژهەڵاتەوە، بورکینۆفاسۆ، کۆتدیڤوار و گینێ لە باشوورییەوە و مۆریتانیا لە ڕۆژئاوایەوە. ڕووبەری مالی دەکاتە ١، ٢٤٠، ١٩٢کم دووجا. دانیشتوانی وڵاتەکە دەکاتە ١٩.١ میلیۆن کەس و پایتەختی وڵاتەکە شاری باماکۆیە. ٦٧٪ی دانیشتوانی وڵاتەکە تەمەنییان لە ژێر ٢٥ ساڵانە.[١]
خەڵک[دەستکاری]
بە پێی سەرژمێری ساڵی ٢٠٠٩، دانیستوانی مالی ١٤/٥ ملیۆن کەسە. زۆربەی ئەم خەڵکە (٦٨%) دانیشتووی گوندەکانن. ٥-١٠%ی خەڵکی مالیش ھێشتا نیشتەجێ نەبوون و ھەر لە ناو دەشتەکاندا و بە شێوەی نۆمادیک دەژین. زۆربەی دانیشتوانی مالی لە بەشی باشووری ئەم وڵاتەدا دەژین، بە تایبەت لە شاری باماکۆی پایتەخت.
ئایین[دەستکاری]
٩٥% خەڵکی مالی موسوڵمانی سوننەن، ٢% مەسیحی و ٣% دیکەیش پەیڕەوی ئایینە کۆنەکانی ئەم وڵاتە وەکوو بتپەرستی و ئانیمیزمن.
ناکۆکیە سیاسیەکان[دەستکاری]
بە ھۆی لاواز بوونی حکوومەتی ناوەندی لە مالی، بەشێکی گەورە لە ناوچەکانی باکوور و ڕۆژھەڵاتی ئەم وڵاتە کەوتوونەتە ژێر دەستەڵاتی ھێزە چەکدارەکانی سەر بە ڕێکخراوی ئەلقاعیدە. لە مانگی جەنیڤەری ساڵی ٢٠١٣، لەگەڵ بڕیاری سەرۆککۆماری فەڕانسە فرانسوا ئۆلاند ھەندێک لە وڵاتە ئورووپاییەکان وەکوو فەڕانسە، بلژیک و بریتانیا دەستیان کرد بە ھەناردە کردنی ئەرتەشەکانی خۆیان بۆ مالی، تا لە ڕووخانی حکوومەتی ئەم وڵاتە لە لایەن ئەلقاعیدەوە بەرگری بکەن.
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ Index Mundi using CIA World Factbook statistics, January 20, 2018, retrieved April 13, 2019
- ^ بەختیاری, سەعی. جوگرافیا. تاران: ڕێکخراوی جوگرافیاییو کارتۆگرافی گیتاناسی. ISBN 978-964-342-431-2.
- ماڵپەڕی یوورۆنیووز
- CIA World Fact Book ١٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
وڵاتەکانی ئەفریقا | ||
|---|---|---|
| دەوڵەتە سەربەخۆکان |
|  |
| دەوڵەتە سنووردار ناسراوەکان | ||
| خودموختارییەکان |
| |
| دەسەڵاتدارەتی نادیار | ||
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە مالی تێدایە. |
پۆلەکان:
- وڵاتەکانی ئەفریقا
- وڵاتەکان و مەڵبەندەکانی فەڕەنسی ئاخێو
- وڵاتانی چواردەور وشکی
- وڵاتانی لە حاڵی گەشەکردن
- دەوڵەتانی ئەندامی یەکێتیی ئەفریقا
- دەوڵەتانی ئەندامی ڕێکخراوەی ھاوکاریی ئیسلامی
- دەوڵەتانی ئەندامی نەتەوە یەکگرتووەکان
- وڵاتەکانی ڕۆژاوای ئەفریقا
- کۆمارەکان
- ویلایەتەکان و مەڵبەندەکان، دامەزرانی ١٩٦٠
- مالی
- وڵاتانی فەڕەنسی زمان
- وڵاتەکان و مەڵبەندەکانی عەرەبی ئاخێو